Najprostszy hamulec szynowy stanowi cewka nawinięta na rdzeń, z którym tworzy elektromagnes. Całość zamknięta jest w obudowanie zawieszonej pod podwoziem pojazdu. Hamulec taki może być stosowany w pojazdach szynowych o niedużej masie - najczęściej stosowany jest w tramwajach komunikacji miejskiej. Działanie hamulca polega na zasileniu elektromagnesu prądem po czym wytworzy się strumień magnetyczny stanowiący siłę przyciągającą. Zawieszony sprężyście hamulec zostanie przyciągnięty do szyny. W czasie jazdy hamulec będzie tarł o powierzchnię szyny i wytworzy się siła hamująca. Hamulce szynowe zawieszone są do wózka pojazdu po obu stronach. Elektromagnes zasilany może być z baterii akumulatorów lub z innego źródła energii (przetwornica).W momencie odłączenia zasilania hamulec zostaje podniesiony do góry za pomocą sprężyn zwrotnych.
Na kolei, w pojazdach dostosowanych do większej prędkości (wagony i zespoły pasażerskie) co raz częściej montuje się hamulce szynowe, jednak układ ich zasilania jest bardziej skomplikowany. Płoza hamulcowa zawieszona jest wyżej niż w tramwaju i opuszczana za pomocą układu pneumatycznego. Pod podwoziem znajdują się cylindry, w których zamontowane są tłoki i sprężyny. Opuszczenie płozy hamulcowej następuje, gdy do cylindra doprowadzone zostanie sprężone powietrze. Tłok przesunie się wówczas w dół przezwyciężając siłę sprężyn i opuści płozę. Elektromagnes zostanie zasilony i wytworzy się siła hamująca. Odblokowanie nastąpi, gdy z cylindra zostanie wypuszczone powietrze. Jednocześnie przerwany zostaje obwód zasilania elektromagnesu.
Siła hamowania tego hamulca zależy od przyczepności i współczynnika tarcia. Współczynnik tarcia zależy od prędkości i wynosi 0,17 (przy szynach mokrych) do 0,26 (przy szynach suchych).
Siła przyczepności hamulca zależy od powierzchni styku nabiegunnika z szyną oraz od indukcji magnetycznej. W czasie działania hamulca, w szynach indukują się prądy wirowe, które ujemnie wpływają na siłę docisku płozy do szyny.
![[Rozmiar: 12792 bajtów]](tla i obrazki/hamulec szynowy.jpg)